بهبود ریشه‌زایی و سازگاری گیاهچه‌های کشت بافتی زیتون زرد با استفاده از باکتری Agrobacterium rhizogenes و قارچ Trichoderma harzianum

این پژوهش به منظور دستیابی به حداکثر ریشه‌زایی در ریزقلمه‌های تولید‌شده از مرحله شاخه‌افزایی توسط باکتری اگروباکتریوم رایزوژنز Agrobacterium rhizogenes، در رقم زیتون زرد با هدف ریزازدیادی تجاری آن انجام شد. تاثیر باکتری بر درصد ریشه‌زایی، میزان کالوس‌دهی در قاعده ریز‌قلمه و شاخص کیفی رشد گیاهچه‌های تولیدی در زمان‌های 2 و 4 هفته پس از کشت ارزیابی شد. نتایج نشان داد که تلقیح ریزقلمه‌ها با باکتری همراه با کاربرد یک میلی‌گرم در لیتر هورمون IBA در محیط کشت اثر بسیار معنی‌داری بر درصد ریشه‌زایی و کاهش میزان کالوس‌دهی داشت. بالاترین درصد ریشه‌زایی (70%) مربوط به تیمار تلقیح شده با باکتری یک ماه پس از کشت بدست آمد در حالی که در تیمار شاهد درصد ریشه‌زایی 30% بود. کمترین میزان کالوس‌دهی (7/46%) در تیمار تلقیح شده با باکتری حاصل شد در حالی که در تیمار شاهد 100% نمونه‌ها دارای کالوس بودند. القای ریشه‌ها در قاعده ریز‌قلمه‌ها بدون تولید کالوس یا با کالوس کمتر در مراحل انتقال به خاک و سازگاری به شرایط برون شیشه یک مزیت محسوب می‌شود. در این تحقیق تیمار تلقیح شده با باکتری ضمن القای درصد ریشه‌زایی بالاتر به میزان قابل توجهی کالوس کمتری در مقایسه با نمونه‌های شاهد تولید کردند. در مرحله سازگاری آلوده‌کردن ریشه‌های گیاهچه‌ها با قارچ Trichoderma harzianum موجب افزایش چشمگیری در تعداد ریشه در هر گیاهچه (8/11) و طول ریشه‌ها (3/215 میلیمتر) نسبت به تیمار شاهد با میانگین 7/2 ریشه و 60 میلیمتر طول در چهار هفته پس از کاشت شد. بنابراین به دلیل اثر تحریک‌کنندگی این قارچ می‌تواند به عنوان میکروارگانیسم توسعه‌دهنده نظام ریشه‌ای گیاه در مراحل اولیه رشد و سازگاری گیاهچه‌های کشت بافتی زیتون در شرایط برون شیشه‌ای مورد استفاده قرار گیرد.